نکته قابل توجه این که هما همیشه از لحاظ سطح تحصیلات و موقعیت احتماعی از جایگاه بالاتری نسبت به نقی برخوردار است اما این وضعیت به خاطر رفتار زنانه و به جای هما لطمه ای به زندگی خانوادگی او وارد نکرده است. عملکرد هما در این شرایط یک نتیجه مهم و اساسی به همراه داشته و آن همراهی و حمایت نقی از او در فعالیت های اجتماعی اوست.
به گزارش چی 24 به نقل از مهر خانه: پریسا راد
رسانهها با تصاویری که از زنان بازنمایی میکنند، نقش مهمی در ایجاد ارزشها، نگرشها و الگوهای رفتاری ایفا میکنند، که از آن به آثار اجتماعی رسانهها تعبیر میشود. سریال پایتخت صرف نظر از ایراداتی که به هر اثر هنری وارد است، از جهت بازنمایی تصویر زن متعادل یا همان زن خانواده که در ایفای نقشهای مادری و همسری موفق باشد، توفیق خوبی حاصل کرده است.
"هماسعادت" را شاید بتوان رکن عقلانیت و درستکاری در سریال پایتخت برشمرد. هما زنی است که تقریباً در تمامیجنبهها به اصول اخلاقی در روابط انسانی پایبند است و باقی شخصیتهای داستان از جمله "نقی"؛ همسرش را هدایت میکند. اما نکته اساسی در شخصیت او عقلانیتی است که رنگ فمینیستی به خود نمیگیرد؛ یعنی مادری و همسری او با مواضع فمینیستی و برای اثبات برتری زنان بر مردان به طور کلی و اثبات برتری و سکانداری زن در خانواده نیست. او در حالی این جایگاه را به خود اختصاص داده است که دانایی او در راستای حفظ بنیان خانواده و بقای جایگاه مردانگی و اقتدار نقی قرار گرفته است. رعایت حال نقی و حفظ آرامش او در کنار درستکاری، فصلالخطاب عملکرد هما در تمامی پنجگانه پایتخت بوده است.
اعتراض و مخالفهای هما با نقی همیشه در راستای اصلاح وضعیت خانواده و اشتباهات نقی بوده اما هیچگاه به اقتدار مردانه او لطمه وارد نکرده است. شخصیت هما به جای ایرادگیریهای آزاردهنده برخی زنان که بیشتر مدعی تفوق عقلانیت بر مردان هستند به انتقادهای سازنده در جهت رشد و ارتقای نقی و بهتبع آن خانواده، در تمامیجوانب زندگی میپردازد. این به معنای اصالت همسری حتی نسبت به مادری در رابطه نقی و هماست؛ اینکه یک زن حتی با وجود بچهها بداند که حفظ و بقای رابطه صمیمانه و عاشقانه با همسر رکن رکین خانواده است و مادری در سایه همسری است که معنا و مفهوم دارد. چون فرزندان پدر و مادر را در کنارهم و در یک رابطه صمیمی میخواهند.
نکته قابل توجه اینکه هما همیشه از لحاظ سطح تحصیلات و موقعیت احتماعی از جایگاه بالاتری نسبت به نقی برخوردار است اما این وضعیت به خاطر رفتار زنانه و بهجای هما لطمهای به زندگی خانوادگی او وارد نکرده است. عملکرد هما در این شرایط یک نتیجه مهم و اساسی به همراه داشته و آن همراهی و حمایت نقی از او در فعالیتهای اجتماعی اوست. همچنین عشق و محبت عمیق و پایداری میان این زن و شوهر وجود دارد که اعتماد و احترام متقابل حتی در سختترین شرایط زندگی را در پی دارد.
نقش مهم دیگر هما مادری است. هرچند دختران هما و نقی در این سریال نقش بسیار کمرنگ و کلیشهای دارند، اما در همان چند سکانسی که روابط بین هما و فرزندانش به نمایش درآمده، به بهترین شکل ممکن نقش مادری خود را ایفا میکند. در صحنههایی که اشتباهات فاحش از فرزندان سر میزند، او با اقتدار مادرانه که از محبت نشأت میگیرد با آنان برخورد کرده و تربیت را بهواسطه عاطفه مادری نادیده نمیگیرد.
ویژگی دیگر هما جایگاه ارزشمداری است که در خانواده همسرش دارد. رفتارهای هما حرمت ویژهای نزد نقی و خانوادهاش برای او بهوجود آورده؛ بهطوری که از انجام دادن کارهای غلط در مقابل او و با اطلاع او خودداری میکنند. مهمترین امتیاز هما در ارتباط با خانواده شوهر رفتار توأم با محبت و احترام نه از سر تکلیف با پدرشوهر پیر و مبتلا به آلزایمزش است. صبر و استقامت هما در کنار مسؤولیتپذیری نقی، پدرشوهرش را به عنوان عضو مهم و اصلی خانواده پذیرفته و در تمام موقعیتهای مهم زندگی، در شادی و غم او را کنار خود دارند. ارتباط صمیمانه و خواهرانه هما با خواهرشوهرش فهیمه که البته با دوستی متقابل از جانب فهیمه همراه است، یکی دیگر از مصادیق ارتباط صحیح هما با خانواده همسر است. آنچه روابط خانواده نقی معمولی تداعی میکند، ارتباط گرم و صمیمانه عروس خانواده با اعضای خانواده همسر است؛ چیزی که این روزها در خلال روابط با خانواده زن در حال تضعیفشدن است؛ طوریکه نسبتهای خانواده مادری برای فرزندان خانواده پررنگتر از معادل این نسبتها در خانواده پدری است. سریال نشان میدهد که عمه و عمو هم نزدیکترین افراد به خانواده هستند.
هما در تمام سریال شخصیت یک زن سازگار، کمتوقع و به دور از تجملات و چشم و همچشمیهای رایج برخی زنان را به نمایش میگذارد. ویژگیهای فوق در پوشش او هم به خوبی نمایان است. روابط او با نامحرمان فامیل و غیرفامیل در عین احترام و تواضع، با حجب و حیای مخصوص زن مسلمان ایرانی همراه است و از حدود هنجارهای دینی و اجتماعی ما پا فراتر نمیگذارد.
با همه اوصافی که برشمردیم بزنگاه شخصیتپردازی هما در این نکته است که وظایف همسری و مادری برای هما اولویت دارد و تمامی هنر او موفقیتش در انجام این وظایف است. این در حالی است که در بسیاری از برنامههای تلوزیونی زن موفق زنی معرفی میشود که فعالیتهای اجتماعی موفق او در اولویت هستند و زندگی خانوادگیش در سایه قرار دارد. بهطوری که موفقیت یک زن در انجام وظایف اصلیش که همان همسری و مادری باشد، اساساً موفقیت چشمگیری بهشمار نمیآید.
هما یک زن فرهیخته است که در عین موفقیت در انجام وظایف اصلی خودش یعنی همسری و مادری، از پس موقعیتهای اجتماعی خطیری چون عضویت در شورای شهر بر میآید. این نشان میدهد که سریال درصدد تقلیل دادن تواناییهای یک زن و ترغیب او به خانهنشینی مطلق نیست ولی سعی دارد نقشهای همسری و مادری را جان تازهای ببخشد. شخصیت هما طوری در سریال تعریف شده که حتی اگر هرگز عضو شورای شهر نمیشد یا آشپزخانهای دایر نمیکرد، باز چیزی از ارزشهای او به عنوان زن خانواده کم نمیشد و همچنان یک زن موفق لقب میگرفت که توانسته در جایگاههای اصلی خود به عنوان مادر و همسر بدرخشد.
* دانشآموخته سطح چهار حوزه علمیه خواهران قم